Ik kan soms dromen van citroenmelisse. Letterlijk! Wanneer ik op een dag teveel tegelijk wil doen en alle bezigheid in mijn hoofd blijft ronddraaien, nét terwijl ik probeer in te slapen, dan is een kopje melissethee de beste remedie. En wist je dat de Karmelieter monniken uit Parijs eeuwen geleden van citroenmelisse een elixer maakten met verjongende en versterkende kwaliteiten? In dit artikel vind je het recept!
Citroenmelisse is een overblijvend kruid van 30 tot 80 cm. hoog. Het heeft sterk vertakte stengels met gesteelde, eironde bladeren met gezaagde bladrand. Het bloeit van juni tot september met zachtroze tot witte bloemen. Deze sterke, groene plant komt vrij algemeen voor in bossen en weiden, want ze vermeerdert zich gemakkelijk via haar zaadjes als ze zich thuis voelt. Je zou kunnen zeggen dat ze woekert, zoals een goed onkruid dat betaamt. In mijn tuin verspreidt de citroengeur zich inmiddels tot in de kleinste hoekjes. En ik ben er blij mee, want citroenmelisse is een veelzijdige plant vol voedingsstoffen, zo’n plant waarvan je niet genoeg kunt hebben.
Honingbij
De naam melisse betekent honingbij, het is bijzonder om te zien dat melisse een sterke aantrekkingskracht op bijen heeft. Men zegt dat één plant in de tuin al voorkomt dat een bijenvolk wegtrekt. Imkers wrijven hun bijenkasten in met citroenmelisse om nieuwe bijenvolken aan te trekken. Ook planten ze om dezelfde reden citroenmelisse rond de bijenkorven. Dit komt waarschijnlijk omdat de etherische olie in de plant chemisch sterk lijkt op een feromoon dat bijen zelf produceren.
De sterke geur van citroenmelisse verklapt de aanwezigheid van etherische olie, voornamelijk in het blad. Geur heeft een ontspannende werking op de zenuwen, citroenmelisse werkt daardoor rustgevend en kan verlichting geven bij angst, stress, hoofdpijn of slapeloosheid. Naast zijn medische toepassingen wordt de plant in België gebruikt bij het inleggen van paling. Trouwens, de geur werkt ook goed in de moestuin: het misleidt insecten die het op je groenteplantjes hebben gemunt. En ook steekmuggen zoeken hun heil elders als je een melisseplant in het slaapkamervenster zet.
Versterkt het geheugen
Melisse helpt van jong tot oud; versterkt het geheugen en verzacht darmkrampjes bij baby’s (uit onderzoek is een mengsel van kamille, venkel en melisse heel effectief gebleken). Je kunt ook een zalfje of tinctuur maken van melisse en dat helpt dan weer uitstekend bij lipblaasjes en koortslip. Citroenmelisse werkt ook weerstand verhogend. Daarnaast helpen de bitterstoffen je bij de spijsvertering en misselijkheid. En bij insectenbeten: leg een gekneusd melisseblad op de beet of steek. Het verlicht de jeuk en pijn.
Citroenmelissethee werkt ook kalmerend en ontspannend, het is slaapbevorderend en revitaliseert het zenuwstelsel. Dankzij deze eigenschappen wordt de thee met succes ingezet bij zenuwachtigheid, stress, prikkelbaarheid en slapeloosheid door stress, bij nachtmerries, paniekaanvallen, verminderd geheugen, examenvrees en intellectuele vermoeidheid.
Eeuwenoud recept
Citroenmelisse heeft al een lange geschiedenis als geneeskruid achter de rug. Ik ga je een eeuwenoud recept verklappen, van een elixer dat oorspronkelijk werd bereid in de apotheek van de Karmelieter monniken in Parijs. Het recept van dit Eau de Carmes dateert van 1611 en werd lange tijd door de monniken geheim gehouden.
Het elixer werd geroemd vanwege de levensverlengende kwaliteiten. Zelfs Paracelsus prees deze drank als levenselixer en krachtgever. Hij zei: citroenmelisse zal, indien elke ochtend toegediend, iemand jonger maken, het denkvermogen versterken en een smachtende aard wat opvrolijken. Het kreeg de Nederlandse naam karmelietenwater of melissegeest en sindsdien staat citroenmelisse te boek als toverkruid.
In de loop der tijd is het recept hier en daar wat aangepast, maar citroenmelisse is nog steeds het voornaamste ingrediënt. Hieronder vind je mijn favoriete recept van dit verjongende elixer.
Recept karmelietenwater/melissegeest
Nodig:
25 gr blad van citroenmelisse (liefst vers)
20 gr verse citroenschil
10 gr wilde marjolein blad
1 kaneelstokje
1 tl geraspte nootmuskaat
1 el engelwortelzaden of gerastpte engelwortel
1 el korianderzaden
250 ml wodka
Bereiden:
Gebruik een vijzel om alle droge ingrediënten enigszins te kneuzen. Knip de verse kruiden fijn en doe alles in een klein flesje of jampotje en voeg de wodka toe. Goed afsluiten. Laat het elixer minimaal 3 weken rijpen op een koele donkere plek. Schud in de eerste week het potje of flesje voorzichtig zodat alle ingrediënten onder de wodka staan. Zeef het na 3 weken tot maximaal 3 maanden door een katoenen of linnen doek en knijp deze goed uit zodat je alle vocht eruit haalt. Zeef het dan nogmaals, door een koffie – of theefilter in een schoon flesje.
Elke dag 10 druppels in een glas (lauw)water voor het ontbijt, en je wordt minstens 100! 😉
Weetjes
Van citroenmelisse is bekend dat het al ruim 2000 jaar wordt gebruikt in de geneeskunde.
Dioscorides beval citroenmelisse aan bij vrouwen met menstruatieklachten vanwege de ontspannende werking op de spieren. Galenus adviseerde het kruid tegen slapeloosheid en hartkloppingen. Hildegard von Bingen noemde het kruid troosteres, je werd er vrolijk van.
Karel de Grote verordende de aanplant van citroenmelisse in kloostertuinen. Dodoens zag in citroenmelisse een plant die het hart versterkt en zwaarmoedigheid verdrijft. Plinius schreef dat het kruid zo sterk werkte dat het aan een zwaard gebonden, het bloed aan het zwaard onmiddellijk deed stollen. Zowel Plinius als Dioscorides roemden het kruid om zijn wond helende en ontstekingsremmende werking en Avicenna, de grote Arabische geneesheer en filosoof uit de 11e eeuw, verklaart dat het kruid geest en hart verkwikt.
