Zitten we in de Lage Landen in een ecologische crisis? Is iedereen daarvan doordrongen? Ja en nee, zijn de antwoorden van ecoloog en biodiversiteitsadviseur Herman Dierickx. Kunnen we er als individu iets aan doen? Jazeker, is de stellige overtuiging van de Vlaming, die in zijn boek Ontwerp je eigen ecologische siertuin pleit voor het beter benutten van je eigen tuin en de vele stukjes verwaarloosd groen, voor de terugkeer van inheemse planten en diertjes. ,,Als we 5% daarvan zouden benutten voor ecologische inrichting, zou dat fantastisch zijn’’, zegt de schrijver, die zijn in 50 jaar opgebouwde kennis nu voor iedereen met een ecologisch hart beschikbaar heeft gemaakt.
Bijna dagelijks wordt Herman gevraagd om tips voor een ecologische tuin, want antwoorden op specifieke vragen zijn volgens hem niet gemakkelijk te vinden. ,,Ga maar eens op zoek naar een degelijke, betaalbare, ecologische tuinaannemer of terreinwerker. Of begin als particulier maar eens informatie te zoeken over wat je nodig hebt om een zo ecologisch en klimaatproof mogelijke tuin aan te leggen. Dat is bijna ondoenbaar’’, schrijft de ecoloog, die ook als journalist, docent en wandelgids al jaren probeert zijn Vlaanderen groener te maken.
Lees verder onder de foto.
Levenswerk
Nu Herman een dagje ouder wordt, vreesden zijn vrienden, kennissen en cursisten dat zijn enorme schat aan ervaring en kennis op een gegeven moment verloren zou gaan. Na wat succesloze flodders bij uitgeverijen was het uiteindelijk een mailtje van Katrien de Vreese van Sterck & De Vreese dat raak schoot bij de Vlaamse groengoeroe. ,,Het was de start van meer dan 3 jaar intens monnikenwerk’’, zegt hij over zijn in woorden gestalte gegeven levenswerk.
Lees verder onder de banner.
Bijbel
Het is geen rijk geïllustreerd prentenboek, maar Herman heeft met zijn gebundelde kennis een heuse bijbel voor iedereen die een groenere wereld nastreeft afgeleverd. Geen detail is over het hoofd gezien, zonder echt saai of ingewikkeld te worden. Met begrijpbare informatie hoopt de boerenzoon het ecologisch herstel in België en Nederland een flinke duw te geven. Dat is volgens hem hard nodig. ,,Vandaag staan we voor een ongekende ecologische crisis. En toch is het voor velen van ons nog geen doorgedrongen realiteit. Aangezien het onophoudelijk verdwijnen van soorten voor de meesten onder ons niet echt tastbaar is in ons dagelijks leven, blijft het orkest van de Titanic rustig verder spelen.’’
Lees verder onder de foto.
Catastrofale tendens
Alle nieuwe inzichten over de biodiverse en ecologische teloorgang ten spijt, leidt dit volgens Herman veel te weinig tot nieuwe economische en maatschappelijke modellen. ,,Alle maatschappelijke geledingen bouwen rustig verder op wat er al was. Anno 2024 staat de natuur er bijzonder slecht voor’’, stelt hij overduidelijk en verwijst ook naar een geruchtmakend terreinonderzoek uit 2017. ,,Deze stelde dat tussen 1990 en 2015 ongeveer driekwart van de biomassa aan insecten verdwenen was in 63 Duitse natuurgebieden. Latere studies in andere landen toonden dezelfde catastrofale tendens aan. Het ging en gaat dus om een wereldwijd fenomeen dat sinds mensenheugenis zijn gelijke niet heeft gekend. Ook ik stel elk jaar vast dat het steeds slechter gaat met de planten en dieren in alle gebieden die ik al decennia van nabij volg.’’
Lees verder onder de foto.
Herstelbeweging
Een dringende herstelbeweging is volgens de Belgische ecoloog-schrijver nodig. ,,Met dit boek willen we daar een klein steentje aan bijdragen met relevante informatie die je nauwelijks kunt opzoeken. Met het hoofd in de handen gaan jammeren en niets doen is geen optie’’, klinkt het strijdvaardig uit de mond van Herman, die zich vooral richt op individuele medestrijders. Volgens hem kan er in de Lage Landen op minstens 10 procent van de totale oppervlakte ecologische verbetering worden behaald. ,,Het gaat dan om 3500 vierkante kilometer oftewel 350.000 hectare. Daarbij is het landbouwareaal van 3 miljoen hectare niet eens inbegrepen! Hoogstwaarschijnlijk valt daar nog het meest natuurwinst te boeken als we afstappen van de gangbare desastreuze landbouwvoering.’’
Lees verder onder de foto.
Restgronden
Herman ziet tal van mogelijkheden om bijna verloren planten- en diersoorten er weer bovenop te helpen. Te beginnen met wat hij restgronden noemt. ,,Verloren hoekjes, delen van de tuin, bermen langs wegen en het spoor, stroken naast fiets- en wandelpaden, voortuintjes, vergeten plekjes op bedrijfsterreinen en aan openbare gebouwen of speelzones, op schoolpleintjes, wat ruimte rond electriciteitskasten. Het gaat over vele duizenenden hectare in Nederland en België. Als je er voor zorgt dat er lokaal voldoende interessante planten aanwezig zijn, als kunstmest en pesticiden achterwege blijven, en als er een goed beheer op mag, zit je al erg goed. Het is ongelooflijk om te zien hoeveel insecten deze natuurzakdoekjes weten te vinden en gebruiken.’’
Lees verder onder de foto.
Basiskennis
Om deze restgronden aan te pakken zijn natuurlijk mensen nodig die daarvoor zorgen, beseft Herman zich terdege. Welwillenden zijn er volgens hem wel, maar zij geven zelf vaak al aan dat zij niet altijd beschikken over voldoende basiskennis. ,,Op de huidige markt zijn er veel gegadigden die zich ecologisch terreinaannemer noemen, maar wie slaagt erin degelijk werk af te leveren? Daarvoor is het te slecht gesteld met onder meer de planten-, -bodem en terreinkennis, en dan lukt het niet. Je kunt deze lijn gerust doortrekken naar de particulieren die van goede wil zijn.
Er is volgens Herman meer nodig om de zaken degelijk aan te pakken. ,,Met vrijblijvende inspanningen halen we het niet. De slinger is gewoon te ver doorgeslagen in de verkeerde richting. Terreinontwerp, -aanleg en -beheer is al bij al redelijk complex als je niet goed weet waar te beginnen. Bodemkunde, hydrografie en plantkunde zijn belangrijke domeinen waar je enigszins beslagen mee voor de dag moet komen.’’
Lees verder onder de foto.
Voltreffer
Met Ontwerp je eigen ecologische tuin geeft Herman iedereen een handleiding van A tot Z en verder. De nadruk ligt op doorlevende wilde plantensoorten. Water krijgt meer dan ooit de nodige aandacht vanwege de klimaatverandering, net als de opbouw van een gezonde bodem. De siertuin is in het boek de rode draad, maar Herman heeft ook een hoofdstuk aan de ecologische moestuin en het voedselbos gewijd. ,,Omdat de combinatie met de ecologische siertuin een voltreffer kan zijn’’, merkt de Vlaming op.
Dat een ecologische verbetering in de Lage Landen mogelijk is weet Herman uit eigen ervaring. Als mede-coördinator van het natuurgebied Bos van Aa in Zemst ziet hij dat na ecologische verbeteringen op het voormalig landbouw- en zandwinningsterrein de biodiversiteit veel groter is dan de voorbije 100 jaar het geval was. ,,Voor mij was het een verrassing van formaat dat zoveel soorten op zo’n korte tijd (10 jaar) een nieuw, volledig kunstmatig gebied konden koloniseren. Een van de redenen om dit boek te schrijven. Om de blijde boodschap te verspreiden, zeg maar.’’
Lees verder onder de foto.
Webshop
Ontwerp je eigen ecologische tuin is te koop in de webshop van Klein Wonen Magazine via onze samenwerking met Bol.. Door het boek bij Bol. aan te schaffen via de bestellink in onze shop steun je het journalistieke werk van Klein Wonen Magazine een beetje.
